Alergia

W ciągu ostatnich 30-40 lat obserwujemy dramatyczny wzrost częstości występowania chorób alergicznych w krajach wysokorozwiniętych. W Polsce około 40% Polaków cierpi na okresowe lub przewlekłe objawy chorób alergicznych takich jak: alergiczny nieżyt nosa, astma, atopowe zapalenie skóry, alergia pokarmowa.

Alergia – przyczyny

U podłoża alergii leży nieprawidłowa (nadmierna) reakcja układu odpornościowego na zewnętrzne czynniki środowiskowe, między innymi takie jak: substancje lotne (np. pyłki, kurz), czynniki pokarmowe (cytrusy, orzechy, nabiał itp.), czynniki chemiczne (farby, lakiery, leki), drobnoustroje (roztocza, grzyby), pasożyty, jady owadów czy roślin. Kontakt organizmu z substancją alergiczną może wywołać specyficzną reakcję. Nasilona odpowiedź organizmu na antygen daje charakterystyczne objawy kliniczne. W przypadku większości chorób alergicznych przebieg reakcji ma charakter natychmiastowy, w wyniku czego dochodzi do uwolnienia tzw. mediatorów reakcji alergicznych. Ich działanie prowadzi do powstania objawów takich jak: astma, zapalenie błony śluzowej nosa oraz atopowe zapalenie skóry. Po wczesnej fazie odpowiedzi (w przypadku alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa będzie to np. kichanie i powstanie wodnistej wydzieliny) następuje faza późna – głównym jej objawem jest obrzęk i powstanie zwężenia w górnych i dolnych drogach oddechowych. Czynnikiem odpowiadającym za większość objawów reakcji alergicznej jest histamina, która łącząc się ze specyficznymi receptorami, wywołuje określone reakcje. Blokada receptorów H1 przez histaminę przyczynia się do: podrażnienia zakończeń nerwowych powodujące świąd, zaczerwienienia i ból; zwiększenia wydzielania śluzu przez błonę śluzową powodującego katar i łzawienie; skurczu mięśni gładkich oskrzeli, obrzęku błony śluzowej; zwiększenia wydzielania śluzu do światła oskrzeli powodującego świszczący oddech; trudności w oddychaniu; nadmiernego rozkurczu naczyń krwionośnych powodującego zaczerwienienie; zwiększenia przepuszczalności włośniczek powodującego obrzęk lub bąbel pokrzywkowy.

Alergia – rodzaje

Alergia, jako choroba cywilizacyjna XXI wiekuNajczęstszymi rodzajami alergii, z jakimi spotykamy się w praktyce codziennej, są:

Nieżyt pyłkowy (katar sienny, gorączka sienna) polegający na alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa. Czynnikami alergizującymi są najczęściej pyłki roślin wiatropylnych – drzew, krzewów i traw, zarodniki pleśni i grzybów oraz inne alergeny, takie jak np. kurz, sierść zwierząt. Szczególne nasilenie objawów występuje wiosną i jesienią.

Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa, łac. Asthma bronchiale) jest chorobą, która objawia się napadami duszności wydechowej, powstającymi wskutek skurczu mięśniówki oskrzeli i obrzęku śluzówki oraz wykrztuszaniem lepkiej wydzieliny, czemu towarzyszy głośny świst. Podłożem choroby jest nadmierna reaktywność oskrzeli na bodźce.

Alergia na leki (alergia polekowa). U podłoża alergii polekowych leży reakcja antygen – przeciwciało, która wykształca się w związku z przyjmowaniem leku. Alergia jako przyczyna reakcji polekowych pojawia się stosunkowo rzadko, jej wystąpienie może jednak prowadzić do reakcji zagrażających życiu chorego. Alergiczna reakcja na leki objawia się reakcjami ogólnoustrojowymi (wstrząs anafilaktyczny, choroba posurowicza, gorączka) lub narządowymi (np. alergiczne zapalenie mięśni).

Czasami u niektórych pacjentów dochodzi do nieprawidłowej reakcji na czynniki, które przez inne osoby są dobrze tolerowane, czyli do atopii. Za powstanie zjawiska atopii odpowiedzialne są czynniki o podłożu genetycznym. Mechanizm dziedziczenia atopii nie został do tej pory skutecznie zbadany i wyjaśniony. Również nie została jednoznacznie oznaczona sekwencja genów odpowiedzialnych za występowanie chorób alergicznych.

W przypadku zdiagnozowanej atopii nadwrażliwość na czynniki alergizujące zewnątrzpochodne współistnieje z nieprawidłowym, nadmiernym wytwarzaniem przeciwciał IgE, które po związaniu się z alergenem powodują uwalnianie przez komórki tuczne substancji odpowiedzialnych za wystąpienie objawów klinicznych choroby alergicznej, m.in. histaminy. Reakcje atopowe mogą prowadzić do zaburzeń czynności całego organizmu, włącznie z groźnym dla życia wstrząsem anafilaktycznym.

Alergia – rozpoznanie przez testy

W rozpoznaniu alergii niezwykle ważną rolę odgrywa gruntownie przeprowadzony wywiad. Istotne jest stwierdzenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy ekspozycją na alergeny a występowaniem objawów. Badanie przedmiotowe może ułatwić rozpoznanie w przypadku wystąpienia zaostrzeń oraz powikłań. Podczas remisji może nie wykazać jakichkolwiek odchyleń od stanu prawidłowego. W przypadku atopii niekiedy stwierdza się charakterystyczne zmiany skórne. Z badań dodatkowych w powszechnym użyciu są testy skórne. Innymi stosowanymi metodami diagnostycznymi są badania serologiczne i testy (próby) ekspozycyjne. Przy czym dodatni wynik testów skórnych i badań serologicznych jest dowodem potwierdzającym istnienie alergii w organizmie chorego, natomiast testy ekspozycyjne stanowią potwierdzenie, że dane alergeny są odpowiedzialne za reakcje atopowe (alergiczne).

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here