Alergia na gluten nie jest tym samym co celiakia, ale obie choroby należą do grupy nietolerancji pokarmowych. Alergia na gluten występuje stosunkowo często – aż 10 do nawet 20 procent osób z alergią pokarmową ma objawy uczulenia na gluten. Objawy alergii na gluten mogą pojawić się natychmiast po jego spożyciu, ale mogą również wystąpić z opóźnieniem. Objawy alergii na gluten zmieniają się też w zależności od wieku pacjenta. Gluten to drugi po mleku najczęstszy alergen pokarmowy – szacuje się, że nawet 25 proc. dzieci z alergią pokarmową może być nań uczulona. Objawy alergii na gluten mogą wystąpić zarówno niemal natychmiast po jego spożyciu (maksymalnie w ciągu godziny od posiłku), jak i w ciągu jednego, dwóch dni. Reakcja natychmiastowa jest zależna od specyficznych przeciwciał IgE i objawia się wymiotami, biegunką, pokrzywką, wodnistym katarem, zmianami skórnymi przypominającymi AZS, a nawet skurczem oskrzeli i wstrząsem anafilaktycznym. Reakcja opóźniona (niezależna od przeciwciał IgE) najczęściej objawia się atopowym zapaleniem skóry, biegunką i objawami ze strony układu pokarmowego. Alergię na gluten ciężko jest potwierdzić badaniami. Pewne znaczenie dla postawienia diagnozy ma oznaczenie poziomu przeciwciał IgE we krwi. By mieć pewność, że jest to alergia, a nie celiakia, oznacza się poziom przeciwciał przeciwko endomyzjum mięśni gładkich IgAEmA lub przeciwko transglutaminazie tkankowej tTG (w przypadku alergii na gluten nie ma ich we krwi). Testem, który może potwierdzić alergię jest dieta eliminacyjna z prowokacją glutenem, przeprowadzana pod kontrolą lekarza. Większość dzieci po pewnym czasie wyrasta z alergii na gluten. Zanim to nastąpi, muszą być na diecie bezglutenowej. Dowiedz wie, więc czym dokładnie jest alergia na gluten.
Alergia na gluten – objawy u dzieci
U dzieci alergia na gluten objawia się najczęściej w postaci atopowego zapalenia skóry, rzadziej pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego czy oddechowego, które mogą wystąpić po zjedzeniu niewielkich ilości glutenu. Z alergii na gluten, w przeciwieństwie do celiakii, większość dzieci wyrasta.
Alergia na gluten – objawy u dorosłych
U dorosłych alergia na gluten przyjmuje najczęściej postać pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, wstrząsu anafilaktycznego lub biegunki. Poza tym u części dorosłych alergia na gluten może pojawiać jedynie przy jednoczesnym wysiłku fizycznym. Kolejną różnicą między objawami alergii na gluten u dzieci a objawami alergii na gluten u dorosłych jest to, że dorośli cierpią przez całe lata, ale do wywołania objawów potrzebne są duże większe ilości glutenu.
Alergia na gluten – natychmiastowe objawy
Natychmiastowe objawy alergii na gluten pojawiają się w ciągu kilku minut (do godziny) od spożycia glutenu i zależy od specyficznych dla glutenu przeciwciał w klasie IgE. Jest to jeden lub kilka objawów z poniższej listy:
1. wymioty
2. biegunka
3. pokrzywka skórna
4. wodnisty katar
5. zmiany skórne typu atopowe zapalenie skóry
6. wstrząs anafilaktyczny
Alergia na gluten – późniejsze objawy
Późne objawy alergii na gluten są niezależne od przeciwciał w klasie IgE. Mogą pojawić się po kilku godzinach a czasem nawet po dwóch dniach od spożycia glutenu – jest to najczęściej biegunka lub zaostrzenie atopowego zapalenia skóry.
Dieta bezglutenowa
Podstawą leczenia każdej formy nietolerancji glutenu jest dieta bezglutenowa, która – w zależności od diagnozy – trwa przez kilka, kilkanaście miesięcy, lub przez całe życie. Jej jedyną zasadą jest wykluczenie z jadłospisu glutenu. Produkty glutenowe to wszystkie te, które zawierają pszenicę, żyto, pszenżyto, orkisz, jęczmień i owiec (jego uprawy w Polsce często zanieczyszczane są innymi, glutenowymi zbożami). Nie tolerujące glutenu dziecko nie może więc zjadać zwykłego makaronu, pieczywa, ani innych produktów z mąki glutenowej. Trzeba je zastąpić bezglutenowymi odpowiednikami – można je łatwo rozpoznać po symbolu przekreślonego kłosa i oznaczeniach: „gluten-free”, „glutenfrei”, „sans gluten”, które świadczą o tym, że dany produkt nie zawiera tego białka. Dziecko na diecie bezglutenowej może jeść ryby, jajka, warzywa i owoce, mięso, mleko, kasze, biały i brązowy ryż, pieczywo i inne produkty z mąki otrzymywanej ze skrobi pszennej bezglutenowej, a także m.in. z kukurydzy, amarantusa, gryki, soi, ryżu, quinoa, prosa, tapioki, manioku, sorgo.
Menu diety bezglutenowej
Jadłospis w diecie bezglutenowej powinien być urozmaicony, by dziecko w każdym posiłku dostawało produkty ze wszystkich grup żywnościowych. A czego jeść nie może? Oprócz tego, co oczywiste – czyli produktów wyprodukowanych z mąki glutenowej – również tych dań, w których gluten może być wykorzystywany w celu poprawy smaku lub konsystencji. Może on znajdować się tam, gdzie się go trudno spodziewać: w rybach z puszki, wędlinach, owocach suszonych (posypywanych mąką, by się nie sklejały), a nawet w słodyczach i syropach (w postaci syropu glukozowo-fruktozowego, otrzymywanego z pszenicy i używanego do słodzenia). Dlatego warto dokładnie czytać etykiety.
